Van mensen met psychische aandoeningen en psychosociale beperkingen

Het ‘onzegbare’ uiten

Veel gemeenten en organisaties experimenteren met de inzet van ervaringsdeskundigen. In 2018 startte in Amsterdam de pilot WerkPlaats Ervaringskennis, een leerplatform voor een groep zogenoemde bijstands-‘klanten’.

Daarin verkenden de auteurs de stem van ervaringsdeskundigen en gingen in dialoog met professionals en beleidsmakers. Dit artikel gaat in op hoe in deze pilot met de creatieve participatieve aanpak is geëxperimenteerd. Twee lessen:

  1. ervaringskennis over leven in de bijstand bevat veelal verborgen zorgen, die complex zijn en moeilijk in gesproken woord te vatten;
  2. participatief actieonderzoek dat gebruikmaakt van kunst (art-based) is een aanpak waarin creativiteit wordt gebruikt als middel om in cocreatie met betrokkenen dit ‘onzegbare’ te uiten en erop te reflecteren.

De pilot leverde een indringende presentatie op van creatieve producten over leven in de bijstand. Daardoor konden mensen die in de bijstand leven en mensen die werken bij de gemeente een stap zetten in de bewustwording van deze aanvankelijk ‘onzegbare’ verborgen zorgen en de implicaties daarvan voor hun leven en werk.

De WerkPlaats Ervaringskennis betrof in 2018 een pilot om mensen die leven in de bijstand te faciliteren om hun ervaringen daarover te expliciteren en delen met ambtenaren, ‘klantmanagers’ en andere belanghebbenden. De gemeente Amsterdam wilde ervaringsdeskundigen inzetten in de stad om haar dienstverlening te verbeteren en zocht naar wegen om ervaringsdeskundigen op te leiden op specifieke, complexe thema’s. De WerkPlaats, waarin het uiten en delen van het onzegbare centraal stond, is een initiatief van het Centrum voor Cliëntervaringen (partners Hogeschool Windesheim, lectoraat Ggz en Samenleving en VUmc).

De WerkPlaats bestond uit een team van elf deelnemers die leven in de bijstand en drie facilitators, die elkaar in 16 bijeenkomsten in een buurthuis ontmoetten. In deze bijeenkomsten werden de BIJzaken tot HOOFDzaken gemaakt. Dat wat werd gemompeld, werd uitvergroot. Dat wat iemand terloops zei, op de gang noemde of fluisterde, werd uitgewerkt in gedichten, posters, zang en beelden. Zo is geprobeerd om de beleving en emoties van de leefwereld zichtbaar en overdraagbaar te maken.

Lees verder op pagina 17 van het julinummer van Participatie en Herstel. Nog geen abonnee? Klik dan hier.