Van mensen met psychische aandoeningen en psychosociale beperkingen

Reisverslag Israël

Paul Lysaker bijvoorbeeld, die gedurende zijn loopbaan als psychotherapeut en onderzoeker een methode heeft ontwikkeld waarin hij mensen stapsgewijs vaardigheden probeert aan te leren waarmee iemand uiteindelijk zelf een logisch beeld kan vormen van zijn levensgeschiedenis en van zichzelf als mens.

Het is een bijna filosofische manier van werken, waarin hij probeert om, zonder oordeel, mensen te leren meer grip te krijgen op het denken. Hij noemt het metacognitie, ofwel ‘denken over denken’. Hij zegt eigenlijk dat je als hulpverlener een soort prothese bent, een hulpmiddel voor de cliënt om een logisch verhaal te maken van zijn levensgeschiedenis, de ervaringen die hij daarin heeft opgedaan en de verschillende ‘identiteiten’ die hij in zich heeft. Hoewel het soms jaren duurt voordat iemand langzaamaan weer grip krijgt op zijn eigen denken en een logisch geheel kan maken van zijn identiteit en zijn levensgeschiedenis, is het erg inspirerend om hem te horen vertellen dat hij eigenlijk iedereen in behandeling neemt. Ook mensen die dusdanig ziek of verward zijn dat zij over het algemeen geen psychotherapie, maar andere vormen van hulp aangeboden krijgen. En ook voor deze mensen zegt hij met zijn manier van werken succes te hebben. Het is inspirerend om te horen met hoeveel toewijding hij met zijn team deze behandelingen aanbiedt en ook onderzoekt. Alle gesprekken worden opgenomen, uitgeschreven en uitgeplozen. Hij scoort vervolgens hoe vaardig iemand is in zijn metacognitie, dus het ‘denken over denken’. Zo kan hij heel mooi over de tijd laten zien dat mensen, gedurende een proces van soms wel jaren, langzaam beter worden in het formuleren van een logisch levensverhaal en in staat zijn weer meerdere kanten van zichzelf te herkennen.

Lisette van der Meer

Lees verder op pagina 51 van het decembernummer van Participatie en Herstel. Nog geen abonnee? Klik dan hier.