Van mensen met psychische aandoeningen en psychosociale beperkingen

Kunst in de verdrukking

Beeldende therapie, muziek- en dramatherapie worden op allerlei plekken wegbezuinigd. Aan zorginstellingen verbonden ateliers voor Outsider Art-kunstenaars worden bedreigd met sluiting. Maar paradoxaal genoeg zijn er ook steeds meer professionele kunstenaars in de ggz actief. Zij bakken ouderwetse koekjes met demente ouderen om hen via de geuren aan het praten te krijgen, of ze kleden het terrein van een zorginstelling mensvriendelijk aan. Welke tendens gaat winnen, wat is de toekomst van kunst in de ggz? En vooral, wat is het belang ervan?

Dagvoorzitter Hedy d’Ancona vroeg op een symposium over de helende werking van kunst op 8 juni in het Haarlemse Dolhuys aan de bomvolle zaal wie ervaring had met kunst in de verdrukking. Heel veel vingers gingen omhoog, ook van een vrouw van wie net gebleken was dat zij de enige aanwezige ggz-bestuurder was, en die het nogal een overbodige vraag vond: ‘Ja, wie niet!’

De bijeenkomst was een initiatief van Kwintes, een zorginstelling die faciliteiten biedt aan zo’n vijftig kunstenaars met een psychiatrische achtergrond. Regiodirecteur Ron van Eeden sprak er zijn zorg over uit dat de financiering van kunstprojecten gemangeld raakt tussen verschillende partijen: de zorgverzekeraars (die vooral willen weten of iets bewezen helend is), de AWBZ (waarbinnen kunst algauw een leuke hobby lijkt) en de gemeenten die met de decentralisatie nu over welzijn en dagbesteding gaan. Maar die decentralisatie gaat ook gepaard met een forse inkrimping van het budget, zodat het voor gemeenten wel heel verleidelijk wordt op dit soort projecten te snoeien. Hoe kunnen we op de ggz gerichte kunstprojecten in het huidige politieke tij behouden?

Het publiek droeg prompt allerlei oplossingen aan. Zo zit creatieve therapie in bepaalde diagnosebehandelcombinaties (dbc’s), dat zou uitgebreid moeten worden. Verder vergoeden sommige zorgverzekeraars het bezoek aan een fitnesscentrum, maar dan zouden ze ook deelname aan een kunstatelier kunnen vergoeden want ‘dat is goed voor de ziel’. En dan: veel instellingen zijn ‘monsterlijk’ gehuisvest terwijl er mensen afstuderen op de helende werking van architectuur en landschap: zulke ideeën moeten dan toch gewoon uitgevoerd worden?

 

Meer lezen? Lees verder in Participatie en Herstel nummer 3 (september, 2015). Nog geen abonnee? Neem nu een abonnement.