Van mensen met psychische aandoeningen en psychosociale beperkingen

Redactioneel Diana Roeg | Beslissen

Als kind droom je ervan om zelf beslissingen te mogen nemen en niet meer naar je ouders te hoeven luisteren. Zelfstandigheid is een natuurlijke behoefte en draagt bij aan de persoonlijke ontwikkeling en welzijn. Hoe autonomer we zijn, hoe gelukkiger, blijkt uit onderzoek (o.a. Church, Katigbak, Locke et al. 2013; Deci & Ryan, 2012; Fisher & Boer 2011; Gong & Wang 2021).

Autonomie

Ziekte, lichamelijk of psychisch, heeft invloed op de autonomie. Het kan ervoor zorgen dat je afhankelijk wordt van anderen, hulpmiddelen of medicatie of zelfs opgenomen moet worden in een ziekenhuis, verpleeghuis, groepswoning, of begeleiding aan huis krijgt. Als ondersteuning intensief is en lang duurt ontstaat er binnen deze manier van leven een sociale routine. Dit op zichzelf heeft een eigen negatieve impact op zelfstandigheid. Ook versterkt zo’n bijzondere sociale woonzorgsituatie negatieve beeldvorming over kwetsbaarheid in de buitenwereld, wat weer vervreemding en uitsluiting in de hand werkt. Dit hospitaliseringseffect is de paradox van zorgverlening.

Empowerment

Er zijn momenteel veel ontwikkelingen in met name de langdurende ggz om zelfstandigheid te bevorderen en hospitaliseringsprocessen te doorbreken. Enkele belangrijke daarvan komen in dit gevarieerde nummer van Participatie en herstel aan bod. Zo beschrijven Tako Engelfriet en Iris Koops, beide werkzaam voor Stichting Het verdwenen zelf, de impact van dwingende controle, een subtiele, voor de buitenwereld vaak onzichtbare vorm van psychische mishandeling. Ze bespreken aan de hand van een casus en literatuur hoe professionals deze vorm van mishandeling kunnen signaleren en benaderen in de therapie. Marianne van der Linde deelt de ervaringen binnen Antes Groep over de inzet van resourcegroepen bij mensen met verslavingsproblematiek. Deze methodiek wordt in toenemende mate en met succes toegepast met de cliënt in een stevige regisseursrol op zijn of haar eigen herstelproces. Resourcegroepen kunnen oude patronen van zowel de cliënt zelf als binnen het systeem van naasten doorbreken en dragen zo bij aan herstel en empowerment. Dat de methodiek in verschillende settings toepasbaar is, bleek ook al uit een artikel in het vorige nummer van Participatie en herstel over de ervaringen met resourcegroepen in het sociale domein (Spiering, Van Hees, & Mac Gillavry, 2021).

Download het artikel hier of lees het artikel verder in het septembernummer van 2021 van Participatie en Herstel. Nog geen abonnee? Klik dan hier.