Het nieuwe nummer van het tijdschrift Participatie en Herstel is een themanummer.

Wat drijft mensen ertoe om zichzelf bewust te beschadigen? Zijn deze cliënten intrigerend, moeilijk, zielig, uitdagend, manipulatief, roepen ze afschuw op, angst of medelijden?

Somberheid, stress, angsten, irritatie in opvoeding of relaties, verslavingen, lijden onder gedrag, gedachten en emoties. We hebben er allemaal mee te maken. Voor de één zijn het schaduwplekjes in een prima bestaan, bij anderen overheerst het negatieve en is er leed.

Wat betekent het als aanbieders van langdurige zorg verantwoordelijk worden voor alle zorg aan hun cliënten?

Er zijn 10.000 dak- en thuisloze jongeren. Veel van hen zijn afkomstig uit de jeugdzorg, jeugd ggz of zorg voor mensen met een verstandelijke beperking.

Stynke Castelein is hoogleraar herstelbevordering bij ernstige psychische aandoeningen aan de RUG en hoofd onderzoek bij GGZ instelling Lentis.

Steeds meer professionals komen in aanraking met verwarde en sociaal kwetsbare mensen die goede hulp nodig hebben. Maar dat is vaak nog niet zo eenvoudig.

Perfectionisme ontstaat zodra het streven naar perfectie uit de hand loopt. Dat is het geval wanneer degene die streeft naar het allerbeste zichzelf irreële eisen stelt. Het brengt burn-out, depressieve en angstige gevoelens, én gedachten over suïcide dichterbij.

Ervaringsdeskundige inzet ontwikkelt zich steeds meer als werk- en opleidingsveld. In het hoofdlijnenakkoord tussen VWS en de ggz-sector (juli 2018) is afgesproken om ervaringsdeskundigen meer in te zetten bij herstelondersteunende zorg en ondersteuning aan mensen met psychische problemen.

In een wereld waarin beroepsregistratie steeds belangrijker wordt gevonden, willen ook ervaringsdeskundigen zich als beroepsgroep registreren. In dit artikel beschrijven de auteurs het beroep ervaringsdeskundigheid (vakbekwaamheid, rollen, opleiding) en de lijnen waarlangs beroepsregistratie vorm zou kunnen krijgen.

Ervaringsdeskundigheid is niet meer weg te denken uit het veld van zorg en welzijn. Er is sprake van professionalisering. Dat roept veel vragen op: Waar gaat dit naar toe? Gaat er bij verdergaande professionalisering ook iets verloren? En kunnen zorgprofessionals ook ervaringsdeskundig zijn?

Op verzoek van de landelijke Stuurgroep Wachttijden werd door de Vereniging voor Ervaringsdeskundigen (VvEd) en het Centrum voor Ervaringskennis (User Research Center) een quickscan uitgevoerd naar initiatieven die bedoeld zijn om de wachttijden voor behandeling in de gespecialiseerde ggz (SGGZ) terug te dringen, (mede) door de inzet van ervaringsdeskundigen.

Binnen de ervaringsdeskundigheidsbeweging is het vertellen van verhalen een wezenlijk onderdeel. Levensverhalen en herstelverhalen geven herkenning en bieden hoop. Verhalen verbinden en reflecteren op de samenleving, stellen een vraag en geven voeding aan verandering.

Ervaringsdeskundigen in armoede zijn mensen die lange tijd in armoede geleefd hebben en die na opleiding ingezet worden als professionals om de kloof tussen de wereld van mensen in armoede en de wereld van organisaties te overbruggen (Casman, 2010) en de leefwereld van de cliënt te vertalen naar de professional en andersom (Kenniscentrum Sociale Innovatie, 2018).

Bij de waardering van hun eigen competentie vinden verpleegkundigen en ervaringsdeskundigen in de ggz het eigen team het belangrijkste referentiepunt In de klinische ggz werken verpleegkundigen steeds meer samen met ervaringsdeskundigen.